تفاوت روانشاس و روانپزشك

گوهريسنا انزاني در گفت وگو با ايسنا اظهاركرد: امروزه همزمان با رشد و پيشرفت دنيا، تغييرات زيادي در حال اتفاق افتادن است؛ تغييراتي كه زمينه‌ساز تفاوت ميان والدين و فرزندان و از سويي ديگر موجب افزايش مشكلات فردي و اجتماعي، آسيب‌هاي روحي و رواني شده است كه اگر متوقف نشوند جامعه را دچار آسيب‌هاي اجتماعي مانند طلاق، خودكشي، اعتياد، ترك تحصيل و ... اشتباه مي‌كنند.

وي با بيان اينكه در جامعه امروزي مشاوره از اهميت بالايي برخوردار است، گفت: با تخصصي شدن تمامي علوم نياز به مشاوره و روانشناسي در كشور افزايش يافته است.

به گفته دكتر انزاني با پيشرفت جامعه برچسب زني به كساني كه از خدمات مشاوره اي استفاده مي‌كنند كاهش پيدا كرده است و ديگر جامعه افرادي را كه به مشاور يا روانشناس مراجعه مي‌كنند را «ديوانه» خطاب نمي‌كند. اين ديدگاه باعث شده است تا افراد بيشتري براي پيشگيري يا رفع مسائل زندگي خود با سهولت بيشتري از خدمات روانشناسي و مشاوره بهره‌مند شوند.

اين متخصص روانشناسي با بيان اينكه روانشناسان يا روانپزشكان بدون قضاوت و بدون درگير كردن احساسشان مي‌توانند راهكارهاي منطقي و مناسبي را به مراجعان خود ارائه كنند، تاكيد كرد: با توجه به شرايط كنوني جامعه، به نظر مي‌رسد نيازمندان به متخصصان روانشناسي اغلب اوقات در اين سردرگمي كه در چه حيطه‌اي بايد از چه متخصصي خدمات رواني دريافت كنند به سر مي‌برند زيرا متخصصان زيادي همچون مشاور، روانشناس، روانپزشك يا متخصص مغز و اعصاب در حيطه روان انسان‌ها فعاليت مي‌كنند به همين دليل بايد بتوان تعريف دقيقي از كاركرد هر رشته داشت تا در صورت بروز بحران، افراد آگاه باشند كه بايد از چه متخصصي كمك بگيرند.

انزاني افزود: بخشي از جامعه نوع تخصص متخصص مغز و اعصاب با متخصص اعصاب و روان و روانشناس را با مشاور اشتباه مي‌گيرند اين درحاليست كه متخصص مغز و اعصاب در زمينه بيماري‌هاي مغز و اعصاب بر سيستم مركزي اعصاب و اعصاب محيطي تخصص دارد و بيمار در صورت بروز مشكلاتي مانند سردرد، اختلالات خواب، مشكلات عروقي، مغزي، ام اس، صرع، پاركينسون يا سكته بايد به او مراجعه كند.

وي در ادامه گفت: از آنجايي كه متخصص مغز و اعصاب با متخصص اعصاب و روان به كرات اشتباه گرفته مي‌شود، بايد توجه كرد كه متخصص اعصاب و روان يا روان پزشك در تشخيص، ارزيابي، درمان و پيشگيري اختلالات رفتاري، عاطفي و ذهني تخصص دارد. او تنها كسي است كه مي‌تواند دارودرماني انجام دهد و در صورت نياز بستري فرد در بيمارستان روانپزشكي، هماهنگي‌هاي لازم را انجام دهد و گاهي از شوك درماني يا ساير درمانهاي روانپزشكي كمك مي‌گيرد. در واقع متخصص اعصاب و روان روانپزشكي است كه دوره عمومي پزشكي را گذرانده سپس تخصص در زمينه روانپزشكي را كسب كرده است و براي اختلالاتي همچون افسردگي، اضطراب، اختلال دوقطبي، اسكيزوفرني، وسواس و... راهكارهاي مناسب را ارائه مي‌دهد اين درحاليست كه روانشناسي علم مطالعه ذهني و كاركرد ذهني احساسات، هيجانات، انگيزش و رفتار انسان است.

انزاني تاكيد كرد: روانشناسان در مورد هر مسئله‌اي از منبع علمي و پژوهشي استفاده مي‌كنند. در واقع تغيير رفتار، رشد و درمان فرايندي مداوم، مستمر و طولاني مدت است كه بايد با تلاش خود فرد براي توانگري و خودسازي دائم انجام شود. تكنيك‌هاي روانشناسان بر پايه علم و پژوهش است و طي گذر زمان با مطالعه و انجام تمرينات مربوطه شايد بتوانند مشكلات و مسائل پيش آمده را كاهش دهند.

اين روانشناس در ادامه به تشريح تفاوت‌هاي روانشناس و مشاور پرداخت و گفت: مشاور از فنون علوم روانشناسي براي كمك به افراد در زمان تصميم‌گيري در مراحل متفاوت زندگي بهره مي‌گيرد اما درمان اختلالات مانند اضطراب، افسردگي و.. را انجام نمي‌دهد. معمولا مراجعاني كه به مشاور مراجعه مي‌كنند مشكل حاد و جدي ندارند و نيازمند دريافت راهنمايي براي مشكلات خود هستند اما روانشناسان مشكلات جدي‌تر را بررسي مي‌كنند و به گروههاي متفاوتي تقسيم مي‌شوند.

 انزاني اضافه كرد: روانشناس عمومي، شناخت مسائل روانشناسي و علل رفتار انسان را مد نظر دارد و در امر آموزش و پرورش شناخت كودكان عادي و استثنايي، مسائل رواني و اجتماعي، استرس و مشكلات مالي فعاليت مي‌كند. روانشناس مي‌تواند در حوزه خانواده (ساختار و فرآيند تحول خانواده، شناسايي علل ناهنجار زوجين، تكنيك حل مشكلات و...)، تربيتي (يادگيري، تربيت معلم، شناخت مشكلات دانش آموزان عقب مانده و تيزهوش و...)، صنعتي و سازماني (مطالعه علمي رابطه بين دنياي انسان و كار، مشاوره به مديران و كاركنان و...) فعاليت كند.

به گفته وي در روانشناسي باليني، روانشناس به شناخت ناهنجاريهاي رفتار انسان، ناتواني‌هاي شناختي احساسي، رفتاري، تغيير و درمان ناهنجاري‌ها، راه‌هاي پيشگيري از آن مي‌پردازد. اين گروه خدمات باليني انجام مي‌دهند، پژوهش مي‌كنند، آموزش‌هايشان پيشرفته‌تر است، در مراكز توانبخشي و پيشگيري فعاليت مي‌كنند، كارگاه‌هاي آموزشي تخصصي برگزار مي‌كنند و مي‌توانند در حيطه روانشناسي باليني، كودك و نوجوان، اختلالات را تشخيص دهند. همچنين در روان درماني چگونگي احساس و رفتار هر فرد  بررسي مي‌شود. هدف از اين كار تغيير در افكار، احساس، رفتار و تغيير در نگرش هر فرد است. حال آنكه در روانكاوي با يافتن ريشه مشكل و تمركز بر مشكلات  كودكي هدف رفع مشكلات و مسائل اساسي است. در گروه روان‌سنجي نيز ارزيابي، ارزشيابي، سنجش و اندازه گيري صفات، ويژگي شخصيتي انساني با ابزار مختلف مانند تست يا آزمون‌هاي رواني انجام مي‌شود.

انزاني با بيان اينكه در تيم روانشناسي، روانشناسان متفاوت باليني، عمومي، تربيتي، روان‌سنج، روانپزشك و مشاور فعاليت مي‌كنند، گفت: بايد توجه كرد كه افرادي كه به عنوان مشاور، روان شناس و روانپزشك فعاليت مي‌كنند بايد داراي مجوز سازمان نظام روانشناسي و مشاوره كشور باشند زيرا با توجه به افزايش روانشناسان زرد كه خدمات آن‌ها به جامعه اثر كوتاه‌مدت مثبتي دارد اما به مرور زمان اثرات جبران ناپذيري را بر افراد ايجاد مي‌كنند، توجه به اين نكته ضروري است كه روانشناسان حقيقي بايد حداقل در مقطع كارشناسي ارشد يا دكترا داراي مدرك علمي باشند.

در صورت نياز به مشاوره روانشناسي بهتر است ابتدا ويژگي هاي يك دكتر روانشناس خوب را بدانيد. در سايت دكتر بهشتيان مقاله اي در اين زمينه وجود دارد كه توصيه مي كنم اين مقاله را مطالعه كنيد.