چه زماني بايد به روانپزشك يا روانشناس مراجعه كنيم؟
مديتيشن چيست؟
اهميت مشاوره قبل از ازدواج
نوجوان سالم كيست؟
تفاوت روانشاس و روانپزشك
چطور همسر خوبي باشيم
احتمالا بسياري از فارغ‌التحصيلان رشته‌هاي حقوق يا فقه، بارها در زمان تحصيل به آينده‌ي شغلي خود انديشيده‌اند؛ غالب افرادي كه رشته علوم انساني را براي تحصيل در دوران دبيرستان برمي‌گزينند، رؤياي دفاع از حقوق افراد جامعه يا قضاوت در مورد دعاوي ميان مردم را دارند. وكالت و قضاوت، سردمداران مشاغل با موقعيت اجتماعي مناسب و درآمد كافي رشته‌هاي علوم انساني هستند. در اين مقاله روش‌هاي تصدي منصب قضاوت يا به‌عبارت ديگر مسيرهايي را كه با طي كردن آنها مي‌توان قاضي شد با شما درميان مي‌گذاريم.
عمده‌ي ديدگاه ما درمورد شغل‌هايي چون وكالت و قضاوت مرهون صحنه‌هاي زيبا و تأثيرگذار و گاهي نفس‌گير دادگاه‌ها و رسيدگي به دعاوي در جريان فيلم‌ها و سريال‌هايي است كه در طول زندگي خود مي‌بينيم. خبر بد براي كساني كه دل در گروي اين دو شغل بر مبناي چنين ديدگاهي دارند، اين است كه اين دو شغل در ايران بسيار متفاوت از آن صحنه‌هاي دل‌فريب و هاليوودي است. اگر با انصاف باشيم در چند سال اخير آنچه در فيلم‌هاي ايراني از دادگاه نمايش داده مي‌شود، به واقعيت نزديك‌تر است. سكانس‌هاي مربوط به دادسرا در فيلم جدايي نادر از سيمين و صحنه‌هاي مربوط به دادگاه خانواده در همان فيلم ما را با واقعيت كنوني قضاوت و دادگاه‌ها بيشتر آشنا مي‌كند.
بااين‌حال موقعيت اجتماعي مناسب و حقوق دريافتي نسبتا بالاي قضات نسبت به ساير كارمندان دستگاه قضا و همچنين مصونيت آنها از تعقيب، دلايل منطقي و موجهي است كه امروزه موجب مي‌شود تا افراد بسياري داوطلب تصدي منصب خطير قضاوت باشند.
روش‌هاي تصدي امر قضا و قاضي شدن
در ابتدا بهتر است بدانيم كه مانند شغل وكالت، براي قاضي‌شدن بايد در دوره‌ي كارشناسي حقوق خوانده باشيم يا مدرك معادل حوزوي داشته باشيم. بااين‌حال دو راهِ شركت در آزمون قضاوت و ديگري تحصيل در دانشگاه علوم قضايي پيش روي علاقه‌مندان به اين شغل قرار دارد.
۱. تحصيل در دانشگاه علوم قضايي
با تصويب قانون اصلاح پاره‌اي از قوانين دادگستري در سال ۱۳۵۶، وزارت دادگستري مكلف شد، دانشگاهي به نام دانشكده‌ي علوم قضايي و خدمات اداري دادگستري تأسيس كند تا از ميان آنها افرادي براي كارمندان دادگاه و همچنين قضات انتخاب كند. اين دانشكده در سال ۱۳۸۹ با موافقت نهايي شوراي گسترش آموزش عالي به دانشگاه تبديل شد.
دانشجويان با تحصيل در رشته‌ي علوم قضايي در اين دانشگاه بورسيه مي‌شوند، تا پس از تحصيل در منصب قضاوت به خدمت بپردازند. به همين دليل انتخاب دانشجو براي اين رشته با گزينش‌هاي خاصي انجام مي‌پذيرد. از سال ۱۳۹۳ براي اين رشته گزينش قضايي انجام مي‌گيرد؛ درواقع گزينشي كه براي قضات انجام مي‌پذيرد، جايگزين گزينش عادي براي انتخاب دانشجويان است. به همين دليل نخبه‌گزيني و مصاحبه‌هاي عقيدتي و علمي در اين روش از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.
آسودگي خاطرِداشتنِ شغل پس از فارغ‌التحصيلي در اين دانشگاه، ورود به آن را براي علاقه‌مندان به اين شغل جذاب كرده است تاجايي‌كه در سال‌هاي اخير تنها از ميان رتبه‌هاي برتر آزمون‌هاي كارشناسي و كارشناسي ارشد حقوق انتخاب شوند. اين دانشگاه در سه مقطع كارشناسي، كارشناسي ارشد پيوسته و كارشناسي ارشد ناپيوسته دانشجويان حقوق را براي ورود به عرصه‌ي قضاوت آماده مي‌سازد.
۲. شركت در آزمون قضاوت
پاييز هر سال قوه قضاييه ثبت‌نام براي آزمون قضاوت را آغاز مي‌كند و عموما يك هفته به طول مي‌انجامد. معمولا در ماه‌هاي آبان يا آذر همان سال اولين مرحله‌ي آزمون قضاوت برگزار مي‌شود. مرحله‌ي تستي شامل دروس مدني، جزا، آيين‌هاي دادرسي كيفري و مدني، حقوق تجارت و استعداد شغلي است.
پس از كسب شصت درصد مجموع نمرات و قبولي در آزمون تستي داوطلباني كه در اين مرحله حد نصاب لازم را كسب كرده‌اند، براي مرحله‌ي تشريحي دعوت مي‌شوند. دعوت داوطلبان براي مرحله‌ي تشريحي معمولا پنج برابر ظرفيت انجام مي‌شود. موارد امتحاني آزمون تشريحي شامل حقوق اساسي، حقوق مدني، حقوق تجارت، آيين‌هاي دادرسي كيفري و مدني، حقوق جزا، فقه و اصول فقه است.
در آزمون‌هاي تشريحي سؤالات به صورت پرونده‌اي مطرح مي‌شوند و قدرت استدلال و تطابق با قوانين از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. در اين مرحله استفاده از قانون مجاز است، اما در محل آزمون كتاب‌هاي قانون توسط برگزاركننده‌ي آزمون به تمام داوطلبان فروخته مي‌شود تا از تقلب‌هاي احتمالي و عدم برابري در آزمون جلوگيري شود. در اين مرحله لازم است تا حداقل پنجاه درصد نمره كسب شود.
پس از اعلام نفرات برتر و قبول‌شدگان مرحله‌ي تشريحي، گزينش و مصاحبه‌هاي علمي عقيدتي آغاز مي‌شود. نفرات قبول شده مطابق حروف الفبا به مصاحبه دعوت مي‌شوند و زمان مصاحبه علمي آنها با تماس تلفني به آنها اعلام مي‌شود، پس از مصاحبه‌ي علمي نيز مراحل ديگري چون سنجش روانشناسي و تحقيقات محلي انجام مي‌گيرد. بهتر است بدانيم قبولي و شروع به كارآموزي در اين نوع از گزينش نزديك به يك سال و حتي بيشتر زمان مي‌برد كه در آخر هم ممكن است منتج به قبولي نشود.
يكي از گروه‌هايي كه براي شركت در آزمون قضاوت داراي شرايط ويژه هستند، طلاب حوزه علميه‌اند. آزمون قضاوت مربوط به آنها در زمان جداگانه و با سرفصل‌هاي آزموني جداگانه برگزار مي‌گردد. ثبت‌نام آزمون براي اين داوطلبان در ارديبهشت ماه انجام مي‌گيرد و در اوايل تابستان آزمون برگزار مي‌شود؛ همچنين محل برگزاري اين آزمون به صورت متمركز شهر قم است.
۳. جذب اختصاصي
يكي از روش‌هاي ديگري كه براي نخبه‌گزيني دانشجويان اين دانشگاه به كار مي‌رود، فرايند جذب اختصاصي است. در اين روش دانشگاه‌ها به دو بخش گروه اول و گروه دوم تقسيم مي‌شوند. فارغ التحصيلان حقوق دانشگاه‌هاي گروه اول مانند دانشگاه علامه، تهران، بهشتي مي‌توانند در دو مقطع كارشناسي و كارشناسي ارشد با معدل ۱۶ در فرايند جذب اختصاصي اين شغل شركت كنند. دانشگاه‌هاي گروه دوم كه شامل دانشگاه تهران مركز و علوم تحقيقات و فارغ‌التحصيلان دكتري از همه‌ي دانشگاه‌ها مي‌توانند با معدل ۱۷ براي تصدي اين منصب اقدام كنند. در اين فرايند نيز گزينش‌هاي عقيدتي و سياسي و روانشناسي و علمي انجام مي‌پذيرد.
۴. جذب اختصاصي ايثارگران
در سال ۱۳۹۶ براي اولين‌بار فرصت جذب با سهميه‌ي ايثارگران بدون آزمون فراهم شد. هرچند بعد از ثبت‌نام آزمون كوتاه‌جوابي از اين دسته از داوطلبان گرفته شد. اين فرايند نيز با گزينش‌هاي پيش‌گفته ادامه مي‌يابد.
هرچند روش‌هاي مختلفي براي تصدي منصب قضاوت مهيا شده و براي داوطلبان ورود به اين شغل فراهم شده است، اما اين گروه از علاقه‌مندان بايد بدانند كه فرايند آمادگي براي آزمون يا جذب اختصاصي تا شروع كارآموزي قضاوت معمولا طولاني و تصدي اين منصب‌گاه غيرقابل پيش‌بيني است، بااين‌حال جايگاه اجتماعي اين شغل و درآمد مناسب آن نسبت به باقي مشاغل مورد نظر فارغ‌التحصيلان حقوق موجب مي‌شود تا افراد بسياري سر در سوداي اين شغل داشته باشند.
منبع: چطور