راهكارهاي كاهش استرس چيست؟

ترس، استرس و فشارهاي روحي درد امروز جوامع صنعتي و در حال توسعه است؛ طبق اعلام انجمن افسردگي و اضطراب آمريكا، ۴۰ ميليون نفر از مردم اين كشور درگير اين عارضه رواني هستند.

​

چكيده مصاحبه پژوهشي: 

-  استرس و اضطراب طبيعي: نگراني واقع بينانه، موثر و كارساز است و به فرد كمك­ مي­ كند تا خود را براي مقابله با خطر و چالش ها آماده سازد.

- استرس و اضطراب كاملاً طبيعيه و بايد توسط خود فرد مديريت و كنترل شود.

- استرس باعث مي­ شود كه فرد در شرايط سخت درست عمل كند.

- استرس و اضطراب مضر: در صورتي كه اضطراب، تداوم داشته باشد و بر عملكرد ما تاثير منفي بگذارد، نياز به درمان دارد.

- داشتن هدف و معنا، خودباوري، در حال زندگي كردن، شوخ طبعي، شركت در فعاليت هاي اجتماعي، برنامه ريزي فعاليت تفريحي، سازماندهي كارها، اولويت ­بندي و عدم رقابت جويي مفرط از راه ­هاي موثر كاهش و مديريت استرس و اضطراب  است.

 پژوهش خبري صداوسيما: ترس، استرس و فشارهاي روحي درد امروز جوامع صنعتي و در حال توسعه است؛ طبق اعلام انجمن افسردگي و اضطراب آمريكا، ۴۰ ميليون نفر از مردم اين كشور درگير اين عارضه رواني هستند. در زندگي روزمره مواردي همچون "ترافيك، كارهاي ناتمام و عقب افتاده، مشكلات خانوادگي، بيمار شدن، امتحانات و مسائل شغلي" همگي باعث به وجود آمدن استرس در فرد مي‌شود. متاسفانه استرس طولاني مدت و كنترل نشده باعث بروز مشكلات جسمي و روحي فراواني براي فرد مي شود. اضطراب يكي از شايع‌ترين مشكلات سلامت روان است و تقريبا احتمال ابتلاي تمامي افراد به آن وجود دارد. به اين بهانه در مصاحبه پژوهشي با دكتر منصوره فضيلتي، دكتراي تخصصي كودك و خانواده موضوع: « استرس و اضطراب خوب يا بد­؟! » را با طرح سئوالات زير مورد بررسي و واكاوي قرار داديم:

1.اضطراب چيست؟  

دكتر منصوره فضيلتي: دكتراي تخصصي كودك و خانواده: اضطراب، يك واكنش هيجاني منفي ناخوشايند در مورد يك رويداد(تهديد) احتمالي آتي­ است. همه­ افراد در بسياري از موقعيت­ ها در زندگي روزمره به طور طبيعي احساس اضطراب را تجربه مي­ كنند. اكثر رفتارهاي اضطرابي كاملا طبيعي و به صورت واكنش­ هاي سازگارانه است و به ما كمك مي ­كند تا در شرايط دشواري كه برايمان پيش­ مي ­آيد؛ درست عمل كنيم. در اضطراب طبيعي نگراني واقع بينانه، موثر و كارساز است و به فرد كمك­ مي­ كند تا سيستم مقابله ­اي خود را براي مقابله با خطر آماده كند. اضطراب به فرد هشدار مي­ دهد كه خطري در راه است. وقتي نگرانيم (در اضطراب طبيعي) احتياط مي ­كنيم و يا از خطر دوري مي­ كنيم يا تمهيدات لازم را براي مقابله با آن فراهم مي­ كنيم. و اين به حفظ بقاي ما كمك مي ­كند.

2- اضطراب،  ترس و استرس چه تفاوت ­ها و شباهت ­هايي با هم دارند؟

دكتر منصوره فضيلتي: دكتراي تخصصي كودك و خانواده: ترس در واكنش به خطري مشخص و بيروني است. در حالي كه منشا اضطراب نامعلوم، دروني و مبهم است. استرس احساس تحت فشار بودن در حالت اضطراب يا ترس است. استرس به واكنش طبيعي بدن در برابر عوامل محرك، تغييرات، فشارهاي دروني يا بيروني گفته مي‌شود. اين عوامل در شرايط مختلف سبب بر هم خوردن تعادل بدن مي‌شوند و بدن براي مقابله با اين حالت، هوشمندانه تلاش مي‌كند تا تعادل از دست رفته را بازگرداند.  

3.چه نوع اضطرابي مضر است؟

دكتر منصوره فضيلتي: دكتراي تخصصي كودك و خانواده: زماني كه اضطراب بسيار شديد مي­ شود يا ميزان آن با موقعيت تناسب ندارد(نگراني بيش از حد در مورد سلامتي)، براي فرد مشكل ايجاد مي ­كند؛ يعني نگراني باعث رنج دائمي فرد مي­ شود؛ تا جايي كه فرد نمي­ تواند به زندگي روزمره خود بطور عادي ادامه دهد. در اينجا به اين نوع اضطراب، اضطراب مرضي يا اختلال اضطرابي مي­ گوييم؛ كه يك حالت برانگيختگي شديد است كه با نگراني مفرط و ترديد دائمي همراه است.يعني تا حدي زياد شود كه بر عملكرد خانوادگي­، شغلي و تحصيلي فرد اثر بگذارد.در اين صورت بايد درمان شود.

4. استرس و اضطراب در روابط بين فردي چگونه است؟

دكتر منصوره فضيلتي: دكتراي تخصصي كودك و خانواده: هر­يك از ما نقش­هايي را ايفا مي­ كنيم، گاهي بين اين نقش ­ها تضادهايي وجود دارد. گاهي هم مشخص نبودن نقش باعث فشار مي‌شود؛ گاهي تعداد نقش­ هايي كه بايد ايفا كنيم، زياد و از توان ما خارج است. مسؤوليت زياد نيز خودش فشارزا است. يكي ديگر از عوامل فردي سن فرد است. افراد مسن به دليل تجربه بيشتر فشار كمتري متحمل مي‌شوند. شواهد زيادي وجود دارد كه رقابت نه تنها در ورزش ­هاي بدني بلكه در فعاليت ­هاي ميان فردي، مثل بحث­ ها و مذاكرات، باعث انگيختگي خودكار و استرس زيادي­ مي­ شود. نتايج پژوهش ­ها نشان مي ­دهد نياز به عملكرد خوب و نياز به موفقيت از منابع اصلي استرس است.

نشانه­ هاي فرد مضطرب  

​

5. چطور مي شود هم فردي معمولي بود(ترين نبود) و هم مضطرب نبود؟

دكتر منصوره فضيلتي: دكتراي تخصصي كودك و خانواده: همانطور كه قبلا ذكر شد سطح بهينه ­اي از اضطراب براي عملكرد خوب و حيات انسان لازم است. نكته قابل تامل در مورد اضطراب اين است كه در اضطراب نگراني ­ها معطوف به آينده است، يعني فرد در واكنش ­هاي اضطرابي نگران اين است كه اتفاقي در آينده بيفتد و دائم در­ آينده سير مي ­كند. پس بايد ياد بگيريم و تمرين كنيم در زمان حال زندگي كنيم. اينكه تا چه حد نگران چيزهايي مي‌شويم كه اتفاق نيفتاده و احتمالا هرگز رخ نخواهد داد بسيار آزاردهنده است. وقتي در زمان حال زندگي مي‌كنيم، آرامش و تمركز خاصي در ذهن خود احساس مي­ كنيم. زندگي در لحظه به معني آن است كه اجازه بدهيم گذشته عبور كند و به آينده اعتماد كنيم. اگر ما مثبت و به زمان حال خوش­بين باشيم، آينده ما نيز مثبت و اميد بخش خواهد بود.

6.عوامل اضطراب زا كدام است؟

 ​

7. اضطراب بيش از حد باعث چه آسيب ­ها و اختلالات رفتاري مي شود؟

 ​

8. راه هاي موثر كاهش و مديريت استرس و اضطراب چيست؟

 ​

9. آيا مي توان انتظار داشت كه در روابط بين فردي ، رضايت همه را بدست آورد؟

 دكتر منصوره فضيلتي: دكتراي تخصصي كودك و خانواده: هيچ وقت نمي ­توانيم همه كساني را كه با آنها در تعامل هستيم را راضي كنيم. اگر بيش از توان­مان براي خواسته ­هاي ديگران تلاش كنيم فرصت كافي براي تحقق نياز­هاي خود را نخواهيم داشت. در اينجا لازم است به تمايز بين مهرطلبي و مهرباني اشاره كنيم. وقتي به كسي مهرباني ‌كنيم كه طالب آن است، هم در خودمان و هم در فرد مقابل احساس خوب و مثبت ايجاد مي‌شود اما در مهرطلبي اصولا نياز طرف ديگر مطرح نيست. اولين نتيجه­ منفي مهرطلبي، افسردگي و اضطراب است؛ چون فرد در نقطه‌اي به اين واقعيت مي‌رسد كه هرقدر خوبي كند، ديگران همان‌قدر به او خوبي نمي­ كنند، پس دنيا را نامنصفانه قضاوت مي‌كند و نااميد مي‌شود و اين نااميدي احساس عدم امنيت، افسردگي و اضطراب را در فرد به وجود مي آورد.

كلام آخر   

از آنجايي كه استرس بخش اجتناب ناپذير زندگي ماست و بر عملكرد و رفتار ما تاثير مي ­گذارد و در صورت تداوم عامل زمينه­ ساز و آشكار ساز بسياري از بيماري­هاست و بر همه­ جنبه ­ها و حيطه ­هاي زندگي ما تاثير دارد و باعث بسياري از آسيب ­هاي اجتماعي مي ­شود؛ بايد عوامل استرس زا را شناسايي كرده و در حد امكان آنها را تعديل كنيم. در مورد رويدادها­يي كه خارج از كنترل ما هستند، پذيرش اين مساله به ما كمك مي­كند تا در مورد آنها استرس كمتري داشته باشيم.

خيلي از افراد مي ­پرسند: چطور استرس نداشته باشيم؟ آيا مي ­شود استرس را از زندگي حذف كرد؟ استرس خوب يا بد است؟ آيا با دارو مي ­شود استرس را كنترل كرد؟ اولين اقدام اين است كه سوال: چطور استرس را مديريت كنيم؟ را با سوال: چطور استرس نداشته باشيم؟ را جايگزين كنيم! وقتي مي­ پرسيم چطور استرس نداشته باشيم؛ به صورت كاملاً ناخودآگاه فكر مي­ كنيم؛ وجود استرس براي بدن بسيار خطرناك و كشنده است. ولي وقتي مي ­پرسيم چطور استرس را كنترل يا مديريت كنيم؛ قبول مي­ كنيم كه استرس وجود دارد و كاملاً طبيعي است. مي­ پذيريم كه بدن ما بسيار هوشمند است و دنبال راهكارها و تكنيك ­هايي براي مديريت و كنترل استرس خواهيم بود. با عوض كردن سوالات خودمان مي­توانيم زندگي خودمان را نيز عوض كنيم. و مهارت ارتباطي خود را بالاتر ببريم.

منبع: Iribnews